Forum

08/06/2009, 15:58

Niedożywienie w chorobie nowotworowej

Witam,

Chciałabym poruszyć rzadko poruszany, ale niezwykle ważny problem niedożywienia w chorobie nowotworowej. Niestety problem ten jest w Polsce często niezauważany lub wręcz ignorowany.
Chętnie odpowiem też na pytania odnośnie problemu niedożywienia i leczenia żywieniowego w chorobie nowotworowej. Zapraszam do dyskusji.
Zachęcam do odwiedzania strony akcji edukacyjnej NieDajSieZjescChorobie.pl (http://niedajsiezjescchorobie.pl/index.php), gdzie znaleźć można więcej materiałów na ten temat.

Niedożywienie w chorobie nowotworowej - jak jemu zapobiec?
Jak wskazują badania niedożywienie może dotyczyć aż 70 proc. chorych na nowotwory. Niewiele osób wie, że odpowiednio wcześnie podjęte leczenie żywieniowe może zapobiec kacheksji - czyli wyniszczeniu.
Kacheksją nazywamy zespół objawów ściśle powiązanych z chorobą nowotworową. Wśród nich najczęstsze są:
•Utrata masy ciała
•Obniżenie odporności
•Osłabienie, złe samopoczucie
•Zaburzenia w gospodarce hormonalnej i metabolicznej
•Brak apetytu
•Depresja

Jakie są przyczyny anoreksji (braku apetytu) u chorych na nowotwory
•Bezpośrednie oddziaływanie guza
•Zaburzenia w wydzielaniu czynników regulujących odczuwanie głodu
•Skutki uboczne leczenia: mdłości, wymioty, ból
•Depresja

Jak rozpoznać niedożywienie?
Niestety niedożywienie często jest nierozpoznawane, a co za tym idzie nie podejmowane jest odpowiednie leczenie. Rodzina pacjenta powinna go uważnie obserwować, a wszelkie niepokojące objawy zgłaszać lekarzowi prowadzącemu. Dobrym wyjściem może też być wizyta u dietetyka, który nie tylko zaleci odpowiednią dietę, ale również podpowie jak łagodzić dolegliwości związane z chorobą (np. mdłości, nudności, wymioty).
Czy każdy chory musi być niedożywiony?
Chorzy na nowotwory bardzo często zmniejszają ilość spożywanych pokarmów, jednocześnie wzrasta ich zapotrzebowanie energetyczne oraz rozpad białka mięśniowego. Rozwój medycyny pozwolił na wielokierunkowe leczenie nowotworów. Jednocześnie takie leczenie przyczynia się do obniżenia odporności oraz niedoborów wielu składników, co z kolei może powodować wiele niepożądanych objawów.
Dlatego nieodłącznym elementem terapii przeciwnowotworowej powinno być leczenie żywieniowe. Dzięki niemu uniknąć można częstego w tym przypadku niedożywienia. Niestety wiedza na tema leczenie żywieniowego jest w Polsce bardzo mała.
Od czego zależy wybór metody leczenia żywieniowego?
Metodą leczenia najczęściej i najchętniej stosowaną jest żywienie dojelitowe - czyli z wykorzystaniem drogi przewodu pokarmowego.
Wskazania:
•Chorzy niewykazujący cech niedożywienia, jeśli planowany okres głodzenia jest dłuższy niż 10 dni;
•Przygotowanie do operacji chorych z utratą 10 proc. masy ciała w przeciągu ostatnich 6 miesięcy
•Chorzy niedożywieni lub chorzy z zaburzeniami połykania jako element wspomagający chemio- lub radioterapię
•Chorzy zakwalifikowani do przeszczepu szpiku
•Chorzy terminalni

Żywienie pozajelitowe stosuje się natomiast u osób, u których występują przeciwwskazania do żywienia dojelitowego, np. u niektórych chorych z zaburzeniami wchłaniania jelitowego.

Czemu należy zacząć leczyć niedożywienie jak najwcześniej?
W leczenie niedożywienia bardzo ważne jest jak najszybsze rozpoczęcie działań mających na celu poprawę stanu odżywienia. W praktyce niezbędna jest ścisła współpraca pomiędzy chorym i lekarzem lub dietetykiem. Leczenie niedożywienia obejmuje dwa elementy: dietę oraz wspomaganie żywieniowe.
W pierwszej kolejności należy zadbać o odpowiednią podaż kalorii i białka. Dietetyk rozpisze dietę uwzględniającą masę ciała pacjenta, stopień niedożywienia czy etap choroby oraz udzieli wskazówek, jak radzić sobie z takimi objawami jak mdłości, brak apetytu czy problemy z połykaniem. W zależności od stanu chorego zaleci stosowanie doustnych preparatów odżywczych. Jeśli takie postępowanie nie poprawi stanu chorego należy rozważyć możliwość włączenia żywienia dojelitowego.
Poza tym badania wskazują, że przy rozwiniętej kacheksji nawet zwiększona podaż pokarmów nie powoduje jej cofnięcia. Również żywienie pozajelitowe nie przynosi dobrych efektów u pacjentów z zaawansowaną kacheksją. Dlatego należy zrobić wszystko, aby nie dopuścić do wyniszczenia organizmu.

Jakie mogą być konsekwencje niedożywienia?
Niedożywienie może prowadzić do nasilenia objawów kacheksji oraz pogorszenia efektów leczenia. Przy złym stanie odżywienia następuje upośledzenie odporności oraz gorsze gojenie się ran. Następstwem zwiększonego rozpadu białek jest katabolizm tkanki mięśniowej: chory szybko traci mięśnie, również te znajdujące się w klatce piersiowej, więc oddychanie jest utrudnione, co prowadzi do niedotlenienia organizmu.

Co może zrobić rodzina chorego?
•nie należy karmić chorego „na siłę”- wmuszanie jedzenia może odnieść odwrotny skutek i prowadzić do jeszcze większej niechęci do jedzenia
•posiłki powinny być podawane na małych talerzykach, co 2-3 godziny
•potrawy powinny być podawane w umiarkowanej temperaturze (gorące potrawy intensywniej pachną)
•często sprzyjające jest towarzystwo rodziny w czasie posiłków
•podawajmy posiłki o wysokiej gęstości odżywczej (o małej objętości, ale dostarczające dużej ilości energii)
•powinniśmy starać się podawać ulubione potrawy chorego
•dodawać możemy do posiłków wysokoenergetyczne odżywki o zwiększonej zawartości białka

Gdzie szukać informacji i pomocy?
Każdy zainteresowany problemem niedożywienia może zwrócić się z pytaniami do Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego i Dojelitowego, poszukać informacji na stronie kampanii edukacyjnej „Nie daj się zjeść chorobie” lub zwrócić się bezpośrednio do swojego lekarza prowadzącego.